Việc diễn tả các câu thành ngữ, tục ngữ hoặc những tâm đắc về đạo đức bên trong tranh Phục Hưng cũng khá là phổ biến, tuy nhiên một bức tranh Phục Hưng có những 125 câu tục ngữ thì quả là đặc biệt. Đó là trường hợp của bức tranh sơn dầu “Netherlandish Proverbs” (Tạm dịch: Tục ngữ Hà Lan) do họa sĩ Pieter Bruegel bố vẽ năm 1559.
Bức “Tục ngữ Hà Lan” của họa sĩ Pieter Bruegel bố. (Tranh: Wikipedia, Public Domain)
Việc minh họa các câu tục ngữ đã phổ biến trước thời Bruegel khoảng 100 năm, như trong cuốn sách “Book of hours” (thế kỷ 15) – một cuốn sách cầu nguyện của Kitô giáo, hay cuốn Adagia (năm 1500) – một bộ sưu tập các thành ngữ La-tinh và Hy Lạp. Bản thân Bruegel cũng đã vẽ một số bức tranh về đề tài tục ngữ, từ “Big Fish Eat Little Fish” (1556) (Tạm dịch: Cá lớn nuốt cá bé) đến “Twelve Proverbs” (1558) (Tạm dịch: 12 tục ngữ). Nhưng bức “Tục ngữ Hà Lan” là bức tranh khổ lớn đầu tiên của Bruegel về chủ đề tục ngữ, và có lẽ cũng là bức tranh có chứa nhiều tục ngữ nhất trong thời kỳ Phục Hưng.
Các nhà phê bình đánh giá “Tục ngữ Hà Lan” khá cao vì cách sắp đặt chân dung và bối cảnh. Có khoảng hơn 120 tục ngữ và thành ngữ có thể có thể được tìm thấy trong bức tranh, và người ta vẫn nghi ngờ rằng một số câu vẫn chưa được tìm ra. Một số tục ngữ trong bức tranh vẫn còn được sử dụng phổ biến, như câu “bơi ngược dòng”, “đâm đầu vào tường” và “được trang bị tận răng”.
Dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 125 câu tục ngữ được tìm thấy trong “Tục ngữ Hà Lan”:
Tục ngữ/thành ngữ
Ý nghĩa
Hình ảnh
Có thể trói chặt cả quỷ dữ bằng một cái khăn
Sự ngoan cố vượt trên tất cả
Kẻ cắn cột
Kẻ đạo đức giả trong tôn giáo
Đừng tin vào kẻ cầm lửa ở tay này và nước ở tay kia
Kẻ hai mặt và chuyên tạo rắc rối
Đâm đầu vào tường
Cố gắng để đạt được điều không thể
Một chân mang giày, một chân để trần
Sự cân bằng là điều tối quan trọng
Con lợn nái kéo nút thùng
Sự cẩu thả sẽ đem lại thảm họa
Đeo lục lạc cho mèo
Thực hiện một kế hoạch nguy hiểm hoặc phi thực tế
Trang bị tận răng
Được trang bị đầy đủ
Khoác áo giáp lên
Trở nên giận dữ
Một người xén lông cừu, một người cạo lông heo
Một người có tất cả lợi thế, người còn lại không có gì
Xén lông chứ đừng lột da
Đừng đẩy lợi thế của bạn đi quá xa
Cá trích không chiên ở đây
Mọi việc không theo kế hoạch
Chiên cả con cá trích chỉ vì bọc trứng cá
Làm rất nhiều chỉ để có được một ít
Lấy mũ đội lên đầu
Nhận lấy trách nhiệm
Cá trích bị treo lên bởi chính mang của nó
Bạn phải chịu trách nhiệm cho chính những hành động của mình
Có nhiều điều đằng sau một con cá trích rỗng ruột
Khó hơn những gì bạn tưởng
Khói có thể làm gì được sắt?
Không có ích gì khi cố gắng thay đổi điều không thể thay đổi
Tìm chó trong nồi
Đến bữa tối quá muộn và thấy tất cả thức ăn đã hết
Ngồi giữa hai chiếc ghế trong đống tro
Không quyết đoán
Kẻ sờ gà mái
Phụ thuộc vào một kết quả không chắc chắn
Cái kéo treo ở kia
Họ có thể lừa bạn
Luôn gặm một cái xương
Liên tục nói về cùng một chủ đề
Thắng thua phụ thuộc vào bài được chia
Tất cả là tùy vào cơ hội
Thế giới bị lật ngược
Giá trị, đúng-sai, mọi thứ đều bị đảo lộn
Để lại ít nhất một quả trứng trong ổ
Luôn có thứ gì đó dự phòng
Đặt mông lên cả thế giới
Bất chấp tất cả
Dắt mũi nhau
Đánh lừa nhau
Súc sắc đã được thả
Đã ra quyết định
Kẻ ngốc có lá bài tốt nhất
May mắn có thể vượt qua sự thông minh
Nhìn qua kẽ ngón tay
Nhắm mắt làm ngơ
Con dao được treo lên
Đưa ra một thách thức
Những chiếc guốc gỗ được đặt ở kia
Chờ đợi vô ích
Lòi ra cái chổi
Vui chơi trong khi ông chủ đi vắng
Kết hôn dưới cán chổi
Sống cùng nhau mà không kết hôn
Lợp mái bằng bánh gato
Rất giàu có
Có một cái lỗ trên mái nhà
Không thông minh
Một mái nhà cũ cần phải vá rất nhiều
Đồ cũ cần phải bảo dưỡng nhiều hơn
Mái nhà có cốt vách
Có thể có kẻ nghe trộm
Bị đau răng đằng sau tai
Giả ốm
Tè hướng về phía mặt trăng
Lãng phí thời gian vào một nỗ lực vô ích
Cái nồi được treo lên
Sự việc ngược lại với bản chất của nó
Bắn mũi tên thứ hai để tìm mũi tên thứ nhất
Lặp lại một hành động ngốc nghếch
Cạo râu cho kẻ ngốc mà không có bọt
Chơi khăm ai đó
Hai kẻ ngốc trong cùng một mũ trùm đầu
Những kẻ ngớ ngẩn thích tụ họp với nhau
Mọc ra ngoài cửa sổ
Không thể che dấu
Chơi đàn trong cũi
Thu hút sự chú ý đến một hành động xấu hổ
Khi cửa mở thì đàn lợn sẽ chạy vào ruộng ngô
Thảm họa xảy ra từ sự bất cẩn
Khi lượng ngô giảm xuống thì số lợn tăng lên
Nếu một người được thì một người khác phải mất
Chạy như mông bị lửa đốt
Ở trong hoàn cảnh khốn cùng
Ăn lửa thì thải ra tia lửa
Đừng ngạc nhiên về kết quả nếu bạn đang cố thử một việc liều lĩnh nguy hiểm
Treo áo choàng theo chiều gió
Sửa lại cách nhìn để phù hợp với quan điểm hiện tại
Tung lông vào gió
Làm việc vô ích
Theo dõi con cò
Lãng phí thời gian
Cố gắng giết hai con ruồi bằng một lần đập
Cố gắng làm việc hiệu quả (tương đương với “Một mũi tên trúng hai đích”)
Ngã từ con bò xuống con lừa
Rơi vào thời kỳ khó khăn
Hôn chuông cửa
Xun xoe nịnh bợ
Lau mông lên cửa
Đối xử một cách nhẹ nhàng
Đi khắp nơi với gánh nặng trên vai
Tưởng tượng mọi thứ tệ hơn
Người ăn xin thương xót kẻ ăn xin khác đang đứng trước cửa
Sợ cạnh tranh
Bắt cá đằng sau lưới
Bỏ lỡ cơ hội
Cá mập ăn cá nhỏ hơn
Điều người ta nói ra sẽ được nhận thức theo địa vị của người nói
Không thấy ánh mặt trời chiếu trên mặt nước
Ghen tị với thành công của người khác
Giống như hố xí trên một cái mương
Là điều hiển nhiên
Bất kỳ ai cũng có thể nhìn xuyên qua tấm ván sồi nếu có một cái lỗ
Chẳng có ý nghĩa gì khi nói một điều hiển nhiên
Họ đi ngoài qua cùng một lỗ
Họ là những người bạn không thể tách rời
Ném tiền xuống nước
Lãng phí tiền bạc
Một bức tường có vết nứt sẽ sớm sụp đổ
Bất cứ việc gì được quản lý kém sẽ sớm thất bại
Không quan tâm nhà của ai đang cháy miễn là có thể sưởi ấm bằng ngọn lửa
Tận dụng mọi cơ hội bất chấp hậu quả đối với người khác
Kéo súc gỗ
Bị người yêu lừa hoặc làm một nhiệm vụ vô nghĩa
Bà già bỏ chạy vì sợ hãi
Một sự kiện bất ngờ có thể làm lộ ra những phẩm chất tiềm ẩn
Phân ngựa không phải quả sung
Đừng để bị ngoại hình đánh lừa
Nếu một kẻ mù dẫn đường cho một kẻ mù thì cả hai sẽ rơi vào trong mương
Được hướng dẫn bởi những kẻ dốt nát là điều vô nghĩa
Cuộc hành trình vẫn chưa kết thúc khi người ta có thể nhận ra nhà thờ và tháp chuông
Đừng bỏ cuộc cho đến khi nhiệm vụ được hoàn thành
Mọi thứ dù có được thêu dệt tốt thì cuối cùng cũng đến với mặt trời
Không gì có thể bị che dấu mãi mãi
Giữ một con mắt lên cánh buồm
Để cảnh giác, hãy thận trọng
Đi ngoài lên giá treo cổ
Không nao núng trước bất kỳ hình phạt nào
Nơi nào có xác chết, ở đó có quạ
Nếu có thể đạt được lợi ích thì mọi người luôn tranh nhau đi trước
Dễ dàng căng buồm trước gió
Không khó để đạt được mục tiêu nếu gặp điều kiện thuận lợi
Ai biết tại sao ngỗng lại đi chân trần?
Luôn có một lí do cho tất cả mọi điều, mặc dù có thể không rõ ràng
Tôi sẽ để ngỗng là ngỗng nếu tôi không có ý định trông giữ chúng
Không can thiệp vào những việc không phải mối quan tâm của bạn
Xem gấu nhảy
Bị đói
Gấu hoang thích tụ tập cùng nhau
Những người cùng địa vị thích đi cùng nhau hơn là với người ngoài
Ném mũ ra khỏi hàng rào
Vứt bỏ một thứ mà không biết sau này có cần đến nó hay không
Phát bệnh vì bơi ngược dòng
Rất khó để phản đối ý kiến chung
Chiếc bình rơi xuống nước cho đến khi nó vỡ
Mọi thứ đều có giới hạn của nó
Các dây đai rộng nhất được cắt từ tấm da của người khác
Một người sẽ rất nhanh đối với tiền của người khác
Giữ đuôi lươn
Thực hiện một nhiệm vụ khó khăn
Ngã xuyên qua một cái thúng
Sự dối trá của bạn bị bại lộ
Bị treo giữa trời và đất
Ở trong một tình huống khó xử
Giữ lại trứng gà và để trứng ngỗng đi
Đưa ra một quyết định tồi
Ngáp trước miệng lò
Nỗ lực nhiều hơn bản thân có thể xử lý
Vừa đủ để với từ một ổ bánh mì sang ổ còn lại
Sống khó khăn với ngân sách eo hẹp
Một chiếc xẻng không có cán
Một thứ vô dụng
Tìm kiếm chiếc rìu
Cố gắng tìm lí do để bào chữa
Anh ta ở đây cùng với cái đèn của mình
Cuối cùng cũng có cơ hội để thể hiện tài năng
Một chiếc rìu có cán
Một thứ hoàn chỉnh
Người đã làm đổ cháo thì không thể vét lại tất cả
Một khi làm điều gì đó thì nó không thể đảo ngược
Chọc gậy bánh xe
Tạo ra trở ngại để phá hủy kế hoạch của người khác
Tình yêu nằm ở phía treo túi tiền
Có loại tình yêu có thể mua được
Kéo để có được đầu dài nhất
Cố gắng giành lợi thế
Đứng trong ánh sáng của chính mình
Hành xử trái ngược với hạnh phúc hay lợi thế của mình
Không ai tìm kiếm người khác trong bếp lò nếu chính bản thân họ chưa từng ở đó
Tưởng tượng ra sự xấu xa của người khác chính là một hành động xấu xa của chính mình
Để trái đất quay trên đầu ngón tay
Có mọi lợi thế
Gắn râu vào mặt Chúa
Thầy tu báng bổ lợi dụng danh nghĩa của Chúa để lừa dối
Phải hạ mình để có thể leo lên trong thế giới này
Để thành công thì một người phải sẵn sàng hy sinh
Thả hoa hồng trước mặt heo
Lãng phí công sức vào những điều không đáng
Lấp giếng sau khi con bê đã chết đuối
Mất bò mới lo làm chuồng
Nhẹ nhàng như một con cừu non
Một người bình tĩnh hoặc nhẹ nhàng một cách khác thường
Cô ta khoác tấm áo choàng xanh cho chồng
Cô ta lừa dối chồng
Đề phòng con chó đen để nó không chạy vào giữa
Lưu ý để sự việc không đi sai
Một người thổi lên con quay đã dừng mà người khác quay
Cả hai đều lan truyền tin đồn
Đựng ban ngày trong một cái giỏ
Lãng phí thời gian
Giữ nến cho quỷ dữ
Bợ đỡ và kết bạn bừa bãi
Thú tội với quỷ dữ
Tiết lộ bí mật cho kẻ thù
Con lợn bị đâm xuyên qua bụng
Một định kiến hoặc những gì đã làm sẽ không thể đảo ngược
Hai con chó với một khúc xương ít khi hòa thuận
Tranh luận về một chủ đề duy nhất
Nếu hai con chỏ mải mê dành xương, con chó khác sẽ giành mất
Cùng một lúc phải lo nhiều thứ
Một cái môi hớt bọt
Là kẻ ăn bám hoặc bòn rút
Một chiếc đĩa đẹp có gì tốt nếu không có gì nằm trên nó
Vẻ đẹp không làm nên thực chất
Cáo và cò ăn tối cùng nhau
Hai kẻ lừa lọc luôn giữ lợi thế của chúng trong tâm trí
Đăng nhận xét